Opisywane w tym artykule wdrożenie jest bardzo dobrym przykładem nowoczesnego systemu informatycznego uzyskanego niskim nakładem kosztów. Pokazano w nim również w jaki sposób można wykorzystać dostępny sprzęt komputerowy, nie przystający do dzisiejszych wymagań, nie rezygnując jednocześnie z najnowszych wersji oprogramowania. Tekst ukazał się również na łamach serwisu OpenPoland.
Wstęp
Procedury administracyjne są identyczne w małej i dużej gminie, biednym i bogatym powiecie lub województwie. Mimo to nie ma jednego sposobu na informatyzację administracji samorządowej, ani też nie można policzyć, ile naprawdę samorządy mają pieniędzy na inwestycje informatyczne. A są to niestety kwoty zawsze za małe. Dlatego aby małe jednostki funkcjonowały sprawnie zachodzi potrzeba, aby szukać oszczędności na każdym kroku i w każdej dziedzinie. Nie oznacza to wybierania rzeczy, które są nic nie warte. Oznacza to raczej skłonienie głowy w stronę rzeczy, które do tej pory były jakby niedoceniane.
Prezentacja jednostki
Urząd Miasta i Gminy w Niemczy jest jednostką budżetową skarbu państwa, której działalność jest finansowana ze środków pochodzących z budżetu państwa oraz ze środków finansowych pozyskiwanych w ramach prowadzonej działalności (głównie podatki lokalne, sprzedaż nieruchomości itp.)
- Urząd jest jednostką organizacyjną miasta powołaną do wykonywania zadań publicznych o znaczeniu lokalnym.
- Urząd realizuje zadania:
- własne, wynikające z ustaw, statutu miasta i uchwał Rady,
- zlecone z zakresu administracji rządowej na mocy ustaw,
- przejęte w drodze porozumień zawartych z organami administracji rządowej,
- powierzone na podstawie porozumień zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego.
- Urząd obsługuje klientów zewnętrznych i wewnętrznych kierując się przepisami prawa i regułami wynikającymi z polityki jakości.
Zakres wykorzystania komputerów
Wymienione w powyższym punkcie zadania urzędu realizowane są przez czterdziestu pracowników. Dla większości z nich wykonywanie swoich obowiązków nieodzownie wiąże się z korzystaniem ze sprzętu i oprogramowania komputerowego. Skala informatyzacji działań oraz zakres realizowanych zadań, w których wykorzystywane są komputery od kilku lat stale wzrasta. Dzięki temu znacznie wzrasta efektywność i ergonomia pracy, co pozwala szybko i sprawnie realizować obowiązki nakładane przez prawo na jednostki administracji publicznej.
W chwili obecnej w urzędzie znajdują się 33 komputery, w tym:
- 32 stacje robocze,
- 2 serwery,
- 1 router.
Zakres wykorzystania komputerów przedstawia tabela 1.
| Zakres wykorzystania | Stosowane oprogramowanie | |
|---|---|---|
| Chwila obecna | Plany na przyszłość | |
| typowe zastosowania biurowe | edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, program graficzny, przeglądarka internetowa, klient poczty elektronicznej, klient ftp, menadżer plików | Typowe zastosowania biurowe raczej się nie zmienią, więc zmiany w chwili obecnej nie są przewidywane. |
| zastosowania ekonomiczno-administracyjne | oprogramowanie do obsługi kadr, rachunkowości, bankowości, USC elektronicznej, rozliczeń z ZUS itp. | Zapewne pozostanie tak jak jest, czyli oprogramowanie będzie pracowało pod systemem pod który było napisane. |
| zastosowania serwerowe i bezpieczeństwo | serwer plików, serwery druku, DHCP, serwer poczty, serwer DNS, WWW wraz z bazą danych SQL, serwer LTSP, proxy, firewall, oprogramowanie antywirusowe | obieg dokumentów |
W urzędzie istnieje wiele jednostek organizacyjnych o różnorodnym charakterze. W związku z tym zakres zastosowania sprzętu komputerowego jak i oprogramowania musi być adekwatny do istniejących potrzeb.
W poniższej tabeli (Tabela 2) zaprezentowano listę oprogramowania wykorzystanego do poszczególnych zastosowań.
| Zakres wykorzystania | Stosowane oprogramowanie |
|---|---|
| typowe zastosowania biurowe |
|
| zastosowania ekonomiczno-administracyjne | oprogramowanie do obsługi kadr, rachunkowości, bankowości elektronicznej, rozliczeń z ZUS, PFRON, oprogramowanie do USC, budownictwa, prawne itp |
| zastosowania serwerowe |
|
| Sterowanie pakietami i bezpieczeństwo | oprogramowanie antywirusowe: MKS – na serwerze pocztowym, Norton Antivirus – na stacjach roboczych z Windows |
Wymienione oprogramowanie na dzień dzisiejszy sprawdza się w zupełności. Pracujące obok siebie systemy operacyjne Linux i Windows uzupełniają się wzajemnie zainstalowanym na nich oprogramowaniem. Tam gdzie potrzebne są na przykład LEX, lub zaawansowane funkcje pakietu MS Office (bo ostatnimi czasy coraz częściej zdarza się, że jednostki nadrzędne wysyłają całe aplikacje oparte o MS Office (Excel)), wykorzystywany jest komputer z Windows, do ciągłej pracy w tym w Internecie już wykorzystywany jest Linux. Generalnie Linuksa wykorzystujemy wszędzie tam, gdzie komputer ma pracować ze standardowymi funkcjami systemu operacyjnego i nie musi posiadać specjalistycznego oprogramowania napisanego pod Windows lub DOS.
Oszczędności
Oszczędność jest bardzo istotnym elementem w funkcjonowaniu urzędu. Adekwatnie odnosi się to także do cen stosowanego oprogramowania. Przy procesie legalizacji oprogramowania Wolne Oprogramowanie wygrywa cenowo z produktami komercyjnymi. Różnica dzieląca to oprogramowanie jest ogromna i znacząca z punktu widzenia urzędu. Dlatego też zastosowanie systemu Linux i OpenOffice jest niezwykle korzystne. Szczegółowe wyliczenie kosztów przedstawia poniższa tabelka.
| Z wykorzystaniem oprogramowania komercyjnego | Z wykorzystaniem Open Source | |
|---|---|---|
| System operacyjny | 14 licencji Win98SE x 450 zł = 6300 zł | Linux, OpenOffice.org – prenumerata miesięcznika Linux+ 250 zł |
| Serwer | 1 x Windows 2000 Server + 5 dod. licencji = 5020 zł | |
| Pakiet biurowy | 14 licencji MS Office 2000 x 1700 zł = 23800 zł | |
| Program antywirusowy | 14 licencji Norton Antivirus 2003 x 280 zł = 3920 zł | – |
| Sprzęt komputerowy | 14 jednostek centralnych x 2000 zł = 28000 zł | 14 jednostek terminalowych x 600 zł = 8400 zł |
| Razem: | 67 040,00 zł | 8 560,00 zł |
Wdrożenie Wolnego Oprogramowania w UMiG przebiegało systematycznie i dość sprawnie. Na początku 2001 roku posiadaliśmy około 20 komputerów, z czego tylko 10 stanowisk posiadało licencję na oprogramowanie, a na pakiet biurowy zaledwie 2 licencje. Oczywiście pakiet biurowy MS Office był zainstalowany na wszystkich stanowiskach. Zatem przy procesie wdrożeniowym należało zadać urzędnikom pytanie: „Czy decydujesz się Urzędniku na OpenOffice i Linuksa, czy Twój komputer ma zostać zdjęty ze stanu do czasu zakupu nowego licencjonowanego oprogramowania?”. Pracownicy urzędu doskonale orientują się, jakie koszty musiałby ponieść Urząd z tytułu zakupu nowego licencjonowanego oprogramowania.
Zakup ten musiałby być odpowiednio wcześniej zaplanowany w budżecie, a taka ewentualność przy obecnym stanie finansów omawianej jednostki samorządowej jest praktycznie niemożliwa. Urzędnicy mieli pewne opory spowodowane nieufnością do nieznanego systemu, ale godzili się na tańsze rozwiązanie. Wdrożenie rozpoczęto od bardziej zaawansowanych użytkowników, którzy nie mieli problemów z obsługą komputera w systemie Windows i pracy z pakietem MS Office.
W budżecie na rok 2001 zaplanowane było 6 nowych stanowisk. W planach były już uwzględnione licencje na oprogramowanie. Suma na jedno stanowisko wynosiła około 4000 zł. Za tę cenę można było spokojnie zakupić dwa komputery bez komercyjnego oprogramowania.
Aby nie narażać urzędników na większe trudności z przejściem na inny system zdecydowano, że głównym środowiskiem graficznym będzie KDE. W tym momencie pojawiły się problemy natury technicznej. Otóż do płynnej pracy w tym środowisku oraz do uruchamiania OpenOffice potrzebne jest minimum 128 MB pamięci operacyjnej RAM. O płynności można zacząć dopiero mówić od 256 MB. Wszystkie urzędowe komputery miały w większości od 16-32 MB, wyjątkowo 64 MB. Należało znaleźć rozwiązanie, które pozwoliłoby na maksymalne wykorzystanie starego, wysłużonego sprzętu komputerowego. Optymalnym rozwiązaniem okazał się projekt LTSP.
Projekt LTSP
LTSP (Linux Terminal Server Project) dostarcza prostego sposobu na użytkowanie niskim kosztem stacji roboczych na terminalach działających w trybie albo graficznym albo znakowym na serwerze GNU/ Linux.
Wszystkie komputery PC które były za słabe, aby zainstalować lokalnie Linuksa zostały pozbawione dysków twardych, CD-Romów itp. Generalnie została tylko obudowa komputera, a| w| niej płyta główna z procesorem i pamięcią RAM, karta graficzna, sieciowa i stacja dyskietek. Można by pójść dalej i usunąć stację dyskietek, ale wtedy trzeba by było zakupić układ bootujący do karty sieciowej. Wiele kart sieciowych ma gniazda pamięci rozruchowej ROM, tylko czekające na włożenie w nie pamięci. Ale że wiązało się to z dodatkowymi kosztami, a można to załatwić po prostu przez stację dyskietek, więc flopek pozostał i pełni rolę głównego urządzenia, bez którego komputer nie wystartuje. Ma to także swoje dobre strony, gdyż użytkownicy są zobowiązani z| końcem pracy wyciągać dyskietkę z programem ładującym i chować ją do zamykanej szafy.
Kilka słów na temat wymagań sprzętowych. Dla sieci 10 terminali potrzebny jest sprzęt w okolicach następującej konfiguracji: PIII 1 GHz 512 MB RAM. Serwer LTSP można zainstalować na wielu różnych dystrybucjach. Na stronach http://www.ltsp.org dostępne są pakiety przygotowane między innymi dla RedHata, Debiana itp. Istnieje także specjalnie przygotowana dystrybucja na bazie Fedore Core z LTSP 4.01 – już przy instalacji użytkownik jest pytany, czy zainstalować LTSP. Strony WWW tej dystrybucji można znaleźć pod adresem: http://www.k12ltsp.org
Instalacja i konfiguracja LTSP ze względu na obszerność informacji już tematem na następny artykuł.
Urząd Miasta i Gminy w Niemczy
Rynek 10
58-230 Niemcza
tel. 74 8376 792
e-mail: sekretariat [at] um.niemcza.pl
Realizacja wdrożenia: Wojciech Borzestowski
e-mail: Wojtek [at] Borzestowski.eu.org
Wojtek Borzestowski jest studentem Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu na wydziale Zarządzania i Informatyki. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Informatycznego w oddziale dolnośląskim. Linuksem interesuje się od 1999 roku, kiedy to pierwszy raz zainstalował dystrybucję Slackware. Wtedy to Linux zamieszkał jako drugi system w domowym komputerze. Od 3 lat jest już jedynym lokatorem komputera. Obecnie stara się przekonać do tego systemu jak największą ilość swoich znajomych oraz urzędników Urzędu Miasta i Gminy w Niemczy oraz pracowników jednostek podległych Urzędowi.
Archiwalny news dodany przez użytkownika: Wojtek Borzestowski.
Kliknij tutaj by zobaczyć archiwalne komentarze.